ز )« فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ . (36) ».آن نور در خانه هایی است که خدا رخصت داد ارجمندش دارند و نامش در آنجا یاد شود و او را هر بامداد و شبانگاه تسبیح گویند:

« رِجَالٌ لَّا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِیتَاء الزَّکَاةِ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ . (37) ».مردانی که هیچ تجارت و خرید و فروختی از یاد خدا و نمازگزاردن و، زکات دادن بازشان ندارد، از روزی که دلها و دیدگان دگرگون می شوند هراسناکند.

« لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَیَزِیدَهُم مِّن فَضْلِهِ وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَن یَشَاء بِغَیْرِ حِسَابٍ . (38) ».تا خدا به نیکوتر از آنچه کرده اند جزایشان دهد، و از فضل خود بر آن بیفزاید، و خدا هر که را خواهد بی حساب روزی دهد.

   این آیات کریمه می رساند که خداوند یکتا به چه خانه هایی اجازه و رخصت داده تا در آن نامش را بلند و ذکرش را گفته و به تسبیحش مشغول باشند.

   آری، ویژگی آنها همان هایی است که در آیه ی 37 و نتیجه ی کارشان در آیه ی 38 نور آمده است.

   در واقع چنین خانه هایی دارای مالکینی است که سلامت نفس دارند و از ذکر خدا باز نمی مانند و فروع دین را به جا می آورند و از سرای دیگر هم خوف دارند. به عبارت دیگر این توفیق ناشی از باور داشتن و پایبند بودن مومنین به این اعمال است که سلامت و رستگاری را برای عاملین بدان در دو سرا بدنبال خود دارد.

 پس هر کس در پی رسیدن به چنین مقامی است باید از پیروی شیطان و گامهای او بپرهیزد و فرمان خدا را ببرد و خانه اش محل ذکر خدا و اعمال عبادی باشد و نه محل فحشا و فساد و منکر که مخالف و مغایر سلامتی و رستگاری است.

ژ )« وَالَّذِینَ کَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ کَسَرَابٍ بِقِیعَةٍ یَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاء حَتَّى إِذَا جَاءهُ لَمْ یَجِدْهُ شَیْئًا وَوَجَدَ اللَّهَ عِندَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ وَاللَّهُ سَرِیعُ الْحِسَابِ . (39) ».اعمال کافران چون سرابی است در بیابانی تشنه ، آبش پندارد و چون بدان، نزدیک شود هیچ نیابد و خدا را نزد خود یابد که جزای او را به تمام بدهد و خدا زود به حسابها می رسد

« أَوْ کَظُلُمَاتٍ فِی بَحْرٍ لُّجِّیٍّ یَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ یَدَهُ لَمْ یَکَدْ یَرَاهَا وَمَن لَّمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ. (40) » .یا همانند تاریکیهایی است در دریایی ژرف ، که موجش فرو پوشد و بر فراز آن موجی دیگر و برفرازش ابری است تیره ، تاریکیهایی برفراز یکدیگر،آن سان که اگر دست خود بیرون آرد آن را نتواند دید و آن که خدا راهش را به هیچ نوری روشن نکرده باشد، هیچ نوری فرا راه خویش نیابد.

   این آیات کریمه نتیجه ی کار کفار را می رساند که غرق در تاریکی ها و بی بهره از نور الاهی اند.

   در واقع برای بیرون رفتن از تاریکی ها به سوی نور به اذن الاهی، باید از مومنین به الله و به آنچه که او دستور داده است بود و پیروی آیاتش را نمود، و نه جز آن.

س )« أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُسَبِّحُ لَهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّیْرُ صَافَّاتٍ کُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِیحَهُ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِمَا یَفْعَلُونَ . (41) » .آیا ندیده ای که هر چه در آسمانها و زمین است و نیز مرغانی که در، پروازند تسبیح گوی خدا هستند ? همه نماز و تسبیح او را می دانند و خدا به هرکاری که می کنند آگاه است.

وَلِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ . (42) ».از آن خداست فرمانروایی آسمانها و زمین و بازگشت همگان نزد اوست .

«أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُزْجِی سَحَابًا ثُمَّ یُؤَلِّفُ بَیْنَهُ ثُمَّ یَجْعَلُهُ رُکَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ وَیُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاء مِن جِبَالٍ فِیهَا مِن بَرَدٍ فَیُصِیبُ بِهِ مَن یَشَاء وَیَصْرِفُهُ عَن مَّن یَشَاء یَکَادُ سَنَا بَرْقِهِ یَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ. (43) ».آیا ندیده ای که خدا ابرهایی را به آهستگی می راند، آنگاه آنها را به هم می پیوندد و ابری انبوه پدید می آورد و باران را بینی که از خلال آن بیرون می آید و از آسمان ، از آن کوهها که در آنجاست تگرگ می فرستد و هرکه را خواهد با آن می زند و از هر که می خواهد بازش می دارد روشنایی برقش نزدیک باشد که دیدگان را کور سازد.

«یُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَعِبْرَةً لِّأُوْلِی الْأَبْصَارِ . (44) ».خدا شب و روز را می گرداند خردمندان را در این عبرتی است.

   این آیات کریمه به این امر اشاره دارد که همه چیز در آسمانها و زمین تسبیح گوی خدایند و ما آن را در نمی یابیم[1]و او هم دانای به اعمال آنهاست و همه چیز برای او و بازگشت همه هم به سوی او است. نتیجه اینکه آدمی هم، باید همانند تمام موجودات، تسبیح گوی " الله " باشد تا پاکیزه بماند و رستگار شود. البته آن حضرت بر اساس آیاتش و تغییرات طبیعت از آفریده هایش؛ به رخداد بدون تردید آخرت نیز اشاره کرده است تا بلکه صاحبان دیده ها از آن عبرت گیرند و بدانند که این روز به اراده ی حضرتش که تنها او از زمان وقوعش آگاه است رخ خواهد داد و به حساب همه رسیدگی خواهد شد و ...

ش )« وَاللَّهُ خَلَقَ کُلَّ دَابَّةٍ مِن مَّاء فَمِنْهُم مَّن یَمْشِی عَلَى بَطْنِهِ وَمِنْهُم مَّن یَمْشِی عَلَى رِجْلَیْنِ وَمِنْهُم مَّن یَمْشِی عَلَى أَرْبَعٍ یَخْلُقُ اللَّهُ مَا یَشَاء إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ . (45) ».و خدا هر، جنبنده ای را از آب بیافرید بعضی از آنها بر شکم می روند وبعضی بر دوپا می روند و بعضی بر چهار پا می روند خدا هر چه بخواهد می آفریند زیرا خدا بر هر کاری تواناست .

   این آیه ی کریمه به آفرینش خداوند توانا از آنچه که بخواهد و نیز اینکه انواع جنبندگان را از " آب " آفریده است اشاره دارد. که صد البته آدمی نیز در این زمره است .همانگونه که می بینیم. فقط باید آیات خدا را شنید و فرمان برد و بر روی آنها اندیشه کرد و ... به یکتایی اش اذعان و شکر نعمت های او را به جا آورد که برای هدایت بشر از هیچ چیز فرو گذار نکرده است.

ص )« لَقَدْ أَنزَلْنَا آیَاتٍ مُّبَیِّنَاتٍ وَاللَّهُ یَهْدِی مَن یَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ . (46) ».به تحقیق آیاتی روشنگر نازل کردیم و خدا هر کس را که بخواهد به راه راست هدایت می کند.

« وَیَقُولُونَ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالرَّسُولِ وَأَطَعْنَا ثُمَّ یَتَوَلَّى فَرِیقٌ مِّنْهُم مِّن بَعْدِ ذَلِکَ وَمَا أُوْلَئِکَ بِالْمُؤْمِنِینَ. (47) ».و می گویند: به خدا و پیامبرش ایمان آورده ایم و اطاعت می کنیم پس از، آن گروهی از آنان باز می گردند و اینان ایمان نیاورده اند.

« وَإِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ إِذَا فَرِیقٌ مِّنْهُم مُّعْرِضُونَ . (48) ».چون آنها را به خدا و پیامبرش خوانند تا میانشان حکم کند، بینی که گروهی اعراض می کنند.

« وَإِن یَکُن لَّهُمُ الْحَقُّ یَأْتُوا إِلَیْهِ مُذْعِنِینَ . (49) ».و اگر حق با آنها باشد می آیند و به حکم گردن می نهند.

« أَفِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَمِ ارْتَابُوا أَمْ یَخَافُونَ أَن یَحِیفَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَرَسُولُهُ بَلْ أُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ. (50) ».آیا در دلهایشان مرضی است یا در تردید هستند یا بیم آن دارند که خدا وپیامبرش بر آنها ستم کنند ? نه ، آنان خود ستم پیشگانند .

 برابر این آیات کریمه روشن می شود که هدایت شدن به راه راست از سوی خداوند، علاوه بر خواندن نماز، در ایمان واقعی به خدا و رسول و نیز آیات اوست و نه اعراض یا نفاق. که همانا نتیجه ی نفاق و اعراض از آیات الاهی چیزی جز ستمگری بر خود و از ستمکاران بودن نیست .